KOÇLUK NEDİR ?

​

Koçluk denince pek çok tanım yapılabilir.  Hatta günümüzde hemen her konuda koçluk adlandırılması yapılmakta ve Koçluk mesleği odluğundan da farklı yerlere çekilmektedir. Oysa ilişki koçluğu ve takım koçluğu dışında koçluk tanımı aynıdır ve hepsinin ortak bir noktası vardır ki o da değişime rehberlik etmektir. Kişinin mevcut durumundan arzu ettiği noktaya ulaşacağı yolda ona rehberlik etmek ve süreci kolaylaştırmak üzerine yapılan çalışmalara Koçluk diyoruz.

​

Koçluk hizmeti almak isteyenlerin değişim için gerçekten " isteği " olması gerekir.  Kişinin mevcut gerçeği ile arzu ettiği gelecekteki bir durum arasında boşluk varsa bu boşluk değişim için kişide bir enerjinin ortaya çıkmasını sağlar. Bu durum bir çeşit yaratıcı gerilimdir ve bu durum olmazsa değişim için bir umut ve bir ışık olmasını beklemek mümkün değildir.

​

Koçluk ilişkisi günümüzün karmaşık ortamlarında, kişisel ve mesleki potansiyeli maksimize eden, kişiyi daha fazla düşünmeye teşvik ederek yaratıcı süreçler içine girmesi için ilham veren bir ilişkidir. Koçlar her danışanının eşsiz, yaratıcı, becerikli ve bütün olduğuna inanır.

Koç danışanında farkındalık yaratması, ulaşmak istediği şeyleri keşfetmesi, netleştirmesi ve uyum sağlaması üzerine süreci kontrol eder ve ayna tutar.

 

NE DEĞİLDİR ?

​

Koçluk özünü ve tüm kökenini pozitif psikolojiden, psikolojik teoriden ve pratikten almaktadır. Özellikle psikolojide ön planda ele alınan kişisel değerler, erdemler, kişisel anlam ve kişisel gelişim konuları Koçluğun da özündeki konulardır. Bireyin ihtiyaçlarını, değerlerini anlama ve doğru tanımlama, bunları hedeflere dönüştürebilme ve kişisel gelişim için hedeflere ulaşmaya çalışma, Koçluğun temel çerçevesidir.

​

Ancak birçok yönüyle benzerlik gösteriyor gibi algılansa da Koçluk mesleğinin Psikoloji, Psikiyatri, Danışmanlık, Eğitmenlik, Rehberlik ve Mentorluktan çok farkları vardır. Yani Koçluk, Terapi , Danışmanlık, Rehberlik, Mentorluk değildir.

 

Örneğin terapi bugün ve gelecekle birlikte geçmiş düğümlerin  çözümlenmesine de odaklanır.  Koçluk geçmişe odaklanmaz.  Terapi derecesi değişmekle birlikte, işlevsel olmayan süreçlerle ilgilenir. Koçluk ise klinik mevzulara yönelmez. Terapi geçmişle ilişkili duygularla da çalışırken, Koçluk hedef koyma ve ileriye dönük adımlarla ilglidir. Terapi kişisel çözülüm ve ilerleme ile ilgilidir. Koçluk ise performans odaklıdır.

Danışmanlar belli bir sektörde veya iş kolunda uzmanlardır. Koçun iş alanında uzman olması gerekmez, Koçun uzmanlığı iletişim, kişilerarası ilişkiler, duygular ve paylaşımdadır.  Her ikisi de problem çözer, hedefler koyar ve bir hareket planı oluşturur ama danışmanlık hizmetleri bilgiye odaklıdır, oysa Koçluk ilişkiler etrafında oluşur. Ayrıca danışmanlardan genel olarak cevap beklenir, oysa Koçlar kişilere kendi cevaplarını bulmalarında yardımcı olur.

Danışmanlar veri toplar, analiz eder, rapor yazar ve sistematik,  ihtiyaca cevap veren önerilerde bulunurlar. Değişim süreçlerinde nadiren kişi bazlı çalışırlar. Oysa Koçlar organizasyonel değişim sürecinde ve sonrasında da bireylerle çalışırlar.

​

Mentorluk mesleğine bakacak olursak; Mentorluk bir diğerinin uzmanlığından yola çıkarak bir gelecek inşa eder, Koçluk ise kişinin kendi potansiyelinden yola çıkarak bir geleceğe odaklanır

Mentorlar stratejilere ve yönetmeliklere dair rahatça tavsiyede bulunabilirler, oysa Koçlar kişilerin kendi cevaplarını bulmalarını destekler.

Mentorlar uzmanlıklarının/organizasyonlarının standartlarını, normlarını ve değerlerini örnekler ve aktarırlar. Koçluk daha çok kişinin kendi değerlerini, vizyonunu ve standartlarını irdeleme ve geliştirme ile ilgilidir.

​

Koçluk ve  Eğitim arasındaki bazı farkları da şöyle sıralayabiliriz. Örneğin, eğitim ajandası eğitmen tarafından  belirlenmiştir ve sabittir, oysa Koçlukta ajandayı danışan belirler ve esnektir. Eğitimlerde değişim dış kaynaklıdır, oysa Koçlukta danışanla birlikte değerler ve içsel motivasyon kaynakları tanımlanır. Eğitimlerden herkes farklı derecelerde yararlanır. Koçluk kişisel olduğu için, söz konusu olan kişinin ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılayack şekilde kişiye özel tanımlanır. Eğitimlere katılım genelde zorunludur, Koçluk ise gönüllüdür. Eğitimlerde geribildirim için pek fazla fırsat olmaz, oysa Koçluk sürekli geribildirim ve öğrenim esasına dayalıdır. Koçluk sürdürülebilir davranışsal değişimi hedefler, eğitimler ise düşünsel ve davranışsal değişim için kısıtlı kalır.

​

Koçluğun ve etik standartların yanı sıra ülkemizde de meşruiyetini onaylı mesleki yeterliliklerden alan “koçluk mesleği” hakkında kamuoyunu doğru bilgilendirmenin görev ve sorumluluğuna inanıyoruz.

 

1. Koçluk bir meslek midir?

 

Evet. Koç (Seviye 6) Meslek Standardı 26.06.2013 tarihinde 28692 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe girmiştir. Müşteri-koç ilişkisi kanunlar ile belirli bir hizmet sözleşmesine tabidir. 

T.C Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ilgili kuruluşu Mesleki Yeterlilik Kurumu, ISO 17024 akreditasyonuna sahip Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları aracılığı ile isteyen koçları sınava tabi tutmaktadır.

 

2. Dünya’da koçluk bir meslek midir?

 

Evet, ABD’den ilk 1000 şirketinin %93’ü, ABD dışındaki küresel 1000 firmanın %65’i, yönetici performansını arttırmak üzere yönetici koçluğunu kullanmaktadır. (Bono, Purvanova, Towler ve Peterson, 2009). Yalnızca ABD’de koçluğun 2,4 milyar Dolar bir pazar büyüklüğüne ulaştığını ve her yıl yaklaşık % 18 büyüdüğünü Market Data Report’tan  öğrenmekteyiz.

 

3. Koçların psikoloji eğitimi alması şart mıdır?

 

Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre koçluk “Kişilerin liderlik veya yöneticilik özelliklerini, becerilerini geliştirmeye yönelik, belli bir amacı hedefleyerek daha etkili sonuçlara ulaşmasını sağlamak üzere verilen hizmet” tir. Görüldüğü gibi koçluğun, psikolojinin ilgi alanını sahiplenmek gibi bir iddiası yoktur.

 

4. Koçların mesleğe nasıl hazırlanmaları gerekir?

 

Koçluk, halihazırda bir mesleğe sahip olan tecrübeli kişiler tarafından, kurumlara ve topluma hizmet amacı ile yapılır. Bu nedenle koçların uluslararası dernekler tarafından onaylı (ICF, AC, EMCC) programlar ve ardından mesleki akreditasyonları içeren uzun süreli bir uzmanlaşma süreciyle mesleğe hazırlanması esastır.

 

 

5. Koçluk bilimsel midir?

 

Evet. Köklü bir meslek olarak Proquest Bilimsel Veri Tabanı kullanılarak yapılan sorgulamada, içinde “executive coaching (yönetici koçluğu)” geçen makale sayısı 234.118; “life coaching (yaşam koçluğu)” geçen makale sayısı 362.181’dir. Makaleler incelendiğinde, koçluğun pek çok alandaki faydasının bilimsel olarak tespit edildiği görülür.

 

6. Koçluk mesleği psikoloji ile nerede kesişir?

 

Yaşam koçları da her insan gibi, psikoloji, felsefe, sosyoloji, biyoloji gibi var olan disiplinlere tabidirler ve onları kullanırlar. Çünkü konu insandır ve insana dair her şey koçu ilgilendirir. Ancak bu ilgi, bir yöneticinin veya bir anne-babanın sahip olması gereken bilgiden ne daha az ne de daha çoktur. Koçların rolü, geçmişteki olumsuzlukları ve etkilerini “tedavi etmek” değil, kişinin potansiyeline ve hedeflerine odaklanarak, geleceğini kendisi için en iyi şekilde inşa etmesinde kişiye destek olmaktır.

 

7. Koçluk mesleğine zarar veren sözde yaşam koçları yok mu?

 

Her mesleğin içinde olduğu gibi koçluk mesleğini de eğitim almadan, etik kurallara uymadan yapanlar vardır. Bu nedenle, mesleğini doğru yapmak isteyen koçların, ilgili derneklere üye olması, uluslararası standartta eğitim alması, uluslararası ve yerel koçluk akreditasyonlarını tamamlaması önemlidir.

 

8. Koçluk insanlara zarar verebilir mi?

 

Koçluk bilimsel standartlarda yapıldığında, içinde yönlendirme, yargılama, etiketleme ve tavsiye olmadığı için zarar verme ihtimali herhangi bir ikili ilişkideki/ortaklıktaki kadardır veya daha azdır.